psur.pl - Wycieczki po Polsce
Piotr Surowiecki | ostatnia aktualizacja: 30-03-2024, 23:53 | Copyright (c) psur.pl | Zakaz kopiowania tekstu i/lub zdjęć
Wprowadzenie - odrobina historii
Legenda mówi, że ikonę Matki Bożej Częstochowskiej miał namalować św. Łukasz, a niektórzy jeszcze dodają, że uczynił to na deskach od stołu Świętej Rodziny. Tak daleko nasza wiedza nie sięga, wiemy natomiast, że na ziemiach polskich obraz pojawił się w XIV wieku za sprawą księcia Władysława Opolczyka. W 1382 roku ufundował on klasztor paulinów w Częstochowie i tam też - w 1384 roku - umieścił obraz. Zapewne nikt jeszcze wtedy nie przypuszczał, że ten obraz i to miejsce staną się tak istotne dla Polaków w kolejnych wiekach.
[zdjęcie: Jasna Góra jest nazywana duchową stolicą Polski]
Do rozpowszechnienia modlitw za wstawiennictwem Matki Bożej Częstochowskiej przyczynili się - paradoksalnie - protestanci, którzy na tenże kult reagowali alergicznie (np. na Górze Chełmskiej k. Koszalina). To właśnie szwedzkie wojska obległy Jasną Górę podczas ataku na Polskę w XVII wieku (tzw. potop szwedzki). I choć nie była to wcale najważniejsza czy największa twierdza to jednak jej bohaterska obrona stała się symboliczna i zmobilizowała Polaków do obrony kraju, a pod wpływem tych wydarzeń król Jan Kazimierz złożył potem we lwowskiej katedrze słynne Śluby Jasnogórskie i ogłosił Maryję Królową Polski. Obronę Jasnej Góry utrwalił w powszechnej pamięci Henryk Sienkiewicz, barwnie opisując ją na kartach "Potopu".
Przyszedł potem czas zaborów i wojen, a Jasna Góra tętniła modlitwą. Mówił o tym Jan Paweł II: "Tu, na Jasnej Górze, gdzie mieszkała Królowa Polski, w jakiś sposób zawsze byliśmy wolni. O Jasną Górę też opierała się nadzieja narodu oraz wytrwałe dążenie do odzyskania niepodległości (...)".
Podobnie było w niedawnych latach komunistycznego ucisku. Jedno z najważniejszych wydarzeń tamtych lat nastąpiło 26 sierpnia 1956 roku, kiedy na Jasnej Górze zebrało się ok. miliona Polaków (przy ówczesnych środkach komunikacyjnych i wrogości władz!), by 300 lat po potopie szwedzkim odnowić Śluby Jasnogórskie. W nowym, uaktualnionym brzmieniu napisał je uwięziony wówczas Prymas Stefan Wyszyński (zobacz tekst).
Dziś wciąż popularność Jasnej Góry nie słabnie, o czym świadczą liczby: np. w 2022 roku - w którego pierwszych miesiącach wciąż obowiązywały kowidowe obostrzenia - przybyło tu ok. 2,5 miliona pielgrzymów!
Ważne miejsca, czyli atrakcje Jasnej Góry
Każdy wie, że na Jasnej Górze jest kaplica z obrazem Matki Bożej, ale jest tam też wiele innych ciekawych miejsc. Oto przegląd tych najważniejszych i najciekawszych.
I. Kaplica Cudownego Obrazu
Tu oczywiście znajduje się słynny obraz, tu też skupia się życie modlitewne i liturgiczne. Godziny nabożeństw na dany dzień można sprawdzić w tym miejscu. By nie stracić nic z duchowego bogactwa Jasnej Góry warto zacząć pobyt właśnie od udziału we Mszy Świętej, która jest największym możliwym doświadczeniem chrześcijaństwa. Jednocześnie zaznaczamy, że w czasie nabożeństw bardzo trudno o miejsce siedzące - jeśli dla kogoś jest to duży kłopot, to może warto rozważyć udział w mszy w Bazylice obok, gdzie jest dużo więcej miejsc siedzących.
Ciekawym zwyczajem jest przechodzenie koło obrazu Matki Bożej na kolanach. W tym celu wytyczona jest specjalna ścieżka: rozpoznamy ją po barierkach po lewej stronie kaplicy (patrząc na obraz). W pierwszej części idzie się normalnie, ale w pobliżu obrazu wierni idą już na klęczkach. Na początku byliśmy sceptyczni wobec tej formy pobożności, ale po namowie naszych dzieci też wzięliśmy w niej udział i musimy przyznać, że jest to bardzo ciekawe doświadczenie – w końcu to też jakiś sposób modlitwy. Jest to też jedyna rozsądna opcja zobaczenia obrazu Matki Bożej z bliska podczas nabożeństw.
W pobliżu obrazu umieszczono kilka cennych przedmiotów. Jednym z nich jest biała papieska stuła (dla niewtajemniczonych: to taki jakby szal, który noszą księża) – biała, ale z plamami krwi, bo tę właśnie stułę miał na sobie Jan Paweł II w chwili zamachu na jego życie.
II. Bazylika
Kaplica Cudownego Obrazu nie jest duża, a przy tym prawie zawsze pełna pielgrzymów, dlatego tuż obok niej znajduje się drugi, większy kościół - czyli właśnie Bazylika. Pięknie odnowione, barokowe wnętrze może zachwycić zwiedzających.
[zdjęcie: Wnętrze bazyliki w okresie świątecznym]
III. Sala rycerska, furta klasztorna…
Jak się dostać do tego miejsca? Stojąc kilka metrów przed wejściem do Kaplicy Cudownego Obrazu, na dziedzińcu, mamy po lewej stronie drzwi do budynku (na mapce). Wchodzimy tam i skręcamy od razu w drzwi po prawej stronie – schody za nimi zaprowadzą nas do Sali Rycerskiej. Jest tutaj kilka rzeczy, o których warto wspomnieć.
* Furta. Jasna Góra to przede wszystkim klasztor, czyli miejsce, w którym mieszkają zakonnicy – Paulini. Co ciekawe zakon Paulinów jest zakonem pustelniczym I właśnie za furtą, w tak zwanej klauzurze, próbują zakonnicy znaleźć odosobnienie i ciszę.
* Kopia obrazu Matki Bożej. Do oryginalnego obrazu oczywiście zbyt blisko nie podejdziemy, dlatego znajdująca się w Sali Rycerskiej wierna kopia umożliwia dokładne przyjrzenie się obrazowi z bliska.
* Obrazy. Kolekcja dużych, ciekawych obrazów przedstawiająca najważniejsze momenty w dziejach Jasnej Góry.
[zdjęcie: Dobre oświetlenie oraz podpisy sprawiają, że obrazy są dużo łatwiejsze w odbiorze]
* Kaplica Cudownego Obrazu widziana z góry i Golgota Dudy Gracza. Mniej więcej w środku Sali Rycerskiej są drzwi po schodkach, którymi można wejść do kolejnych pomieszczeń. Tam znajdziemy się nad Kaplicą Cudownego Obrazu i jej fragment będzie widać z góry, tam też znajduje się m.in. cykl obrazów częstochowskiego malarza Jerzego Dudy Gracza (tzw. Golgota Jasnogórska).
* Wystawy. W Sali Rycerskiej od czasu do czasu są eksponowane różne wystawy. My np. trafiliśmy na… wystawę obrazów religijnych stworzonych z metalowych nakrętek od śrub! Nam i naszym dzieciom bardzo się to spodobało.
[zdjęcie: Rozmaite wystawy są przedstawiane w Sali Rycerskiej, ale ta należy chyba do bardziej nietypowych]
IV. Wieża - punkt widokowy
Byliśmy tam wiele lat temu i oprócz pięknych widoków zapamiętaliśmy, że jest to miejsce raczej dla osób mniej lękliwych, gdyż na górze jest ciasno, a balustrada nie jest zbyt wysoka. W miesiącach zimowych wieża jest nieczynna.
V. Wały
Cały teren Jasnej Góry jest otoczony wysokimi murami, a ich szczytem prowadzi szeroki deptak. Jest to dobre miejsce na spacer, okraszone ładnymi widokami. W tym miejscu odprawia się często drogę krzyżową, na wałach znajduje się również ołtarz polowy, używany podczas wielkich uroczystości. Znajdziemy tu także repliki armat z czasów Potopu Szwedzkiego oraz pomniki o. Kordeckiego i Jana Pawła II.
Na wały prowadzą duże schody niedaleko Bazyliki (jedne z jednej, a drugie z drugiej strony).
[zdjęcie: Wały to miejsce na ciekawy spacer wokół Jasnej Góry]
VI. Skarbiec Jasnogórski
Tu przechowywane są najcenniejsze dary materialne ofiarowane Jasnej Górze w minionych wiekach – przez królów, sławnych wodzów itd. Szczególnie polecamy zwrócić uwagę na monstrancję z XVI w., z którą o. Kordecki miał procesyjnie obchodzić wały Jasnej Góry w czasie szwedzkiego oblężenia, mimo toczącej się bitwy, aby się modlić i dodać otuchy obrońcom. W Skarbcu jest ona opisana jako "Monstrancja ofiarowana przez króla Zygmunta I Starego" z 1542 roku.
Wejście do Skarbca znajduje się na wałach, niedaleko ołtarza polowego.
[zdjęcie: Wejście do Skarbca]
VII. Bastion św. Rocha - Skarbiec Pamięci Narodu
Tutaj, w nowocześnie i ładnie zaaranżowanych pomieszczeniach, znajdują się ważne pamiątki z historii Polski, również tej najnowszej. Fragment husarskiego skrzydła Jana III Sobieskiego spod Wiednia, charakterystyczny długopis z wizerunkiem papieża Jana Pawła II, którym Lech Wałęsa podpisywał Porozumienia Sierpniowe w 1980 roku czy też zniszczone ubrania i mundury ofiar Katastrofy Smoleńskiej z 10 kwietnia 2010 roku - te przykłady wyraźnie pokazują wagę tej wystawy. Poświęciliśmy jej osobny artykuł, choć zastrzegamy, że był on pisany kilka lat temu i w międzyczasie był tam jakiś remont, więc może coś się zmieniło: Od Wiednia 1683 po Smoleńsk 2010 - Skarby Jasnej Góry.
VIII. Pozostałe muzea
To jeszcze nie wszystkie muzea! Od 2021 roku w pobliżu auli o. Kordeckiego można oglądać wystawę poświęconą prymasowi Wyszyńskiemu i Janowi Pawłowi II (znajdziemy tam m.in.... samochód), jest jeszcze Muzeum 600-lecia Jasnej Góry, jest Golgota Wschodu w Bastionie św. Barbary... zachęcamy naszych Czytelników do samodzielnego odkrywania interesujących miejsc.
IX. Ruchoma Szopka
Piękna, ruchoma szopka, ale czynna tylko od Bożego Narodzenia do Środy Popielcowej. Więcej informacji o szopce tutaj
X. Jurajski mur
Jasna Góra znajduje się oczywiście w Częstochowie, a Częstochowa leży na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, która słynie z wapiennych skałek. W tychże skałkach często można znaleźć skamieliny - czyli pozostałości organizmów sprzed wieków. Nam udało się takie znaleźć w murze, którym otoczone jest wejście na Jasną Górę od strony Domu Pielgrzyma i parkingu. Widać ten mur robiony był z okolicznych skał… Warto poszukać, to bardzo ciekawy widok!
[zdjęcie: Skamielin można szukać w białych skałach w murach po bokach]
XI. Wydarzenia
Jasna Góra jest miejscem licznych wydarzeń i pielgrzymek - nie tylko uroczystości religijnych, ale też i tak niezwykłych, barwnych jak pielgrzymka kibiców (styczeń) czy zlot gwiaździsty motocyklistów (wiosna). Po aktualne informacje na temat jasnogórskich wydarzeń najlepiej zerknąć na jasnagora.com.
[zdjęcie: Po oficjalnej części pielgrzymki kibiców wiele grup odpala race na placu pielgrzymkowym]
Msze, spowiedź i adoracja
Po aktualne informacje najlepiej zawsze wejść na stronę Biura Prasowego Jasnej Góry - jasnagora.com. Poniżej dla wygody informacje poglądowe.
Msze są odprawiane są od rana do wieczora, praktycznie cały czas, nie rzadziej niż co dwie godziny. Po konkretne godziny na konkretny dzień trzeba sobie kliknąć na powyższej stronie "Plan dnia".
Jak mówi stare powiedzenie "Tylko Szwedzi szli na Jasną Górę bez spowiedzi". Spowiedź codziennie w Kaplicy Sakramentu Pokuty - od 6:15 do 19:30.
Możliwość adoracji również w Kaplicy Sakramentu Pokuty - od 6:00 do 21:00.
Cennik?
Wszystkie powyżej wymienione miejsca/atrakcje są ogólnodostępne, nie ma tam biletów, natomiast w niektórych z nich są puszki, do których można wrzucić dobrowolną ofiarę za zwiedzanie.
Atrakcje w okolicy
Tuż przy placu pielgrzymkowym znajduje się ładny park z ławkami, fontannami, placem zabaw itp. Przy parku znajduje się część oddziałów Muzeum Częstochowskiego, m.in. Muzeum Górnictwa Rud Żelaza (bardzo ciekawe, artykuł o nim ze zdjęciami) oraz Zagroda Włościańska.
Główne wejście na Jasnogórskie Błonia od strony Częstochowy wiedzie przez Aleje Najświętszej Maryi Panny, czyli elegancki deptak, wypełniony gastronomiami i sklepami, którym dojdziemy aż do Ratusza i dworca kolejowego.
[zdjęcie: Spacerom po Alejach NMP towarzyszy ładny widok na Jasną Górę]
Jeśli mamy ochotę zobaczyć typowo jurajski krajobraz, czyli ruiny zamku wśród skałek, po których można spacerować, wdrapywać się itp., to polecamy wycieczkę do odległego zaledwie o kilkanaście kilometrów od Częstochowy Olsztyna – więcej informacji oraz zdjęć w osobnym artykule (to dobra propozycja na kilkudniowy wyjazd, np. na weekend).
[zdjęcie: Zamek w Olsztynie widziany z oddali]
Parking
Zdecydowanie polecamy zostawić swoje auto na dużym parkingu jasnogórskim (ul. Klasztorna, zobacz na mapie drogowej). Jest on wygodny, położony tuż przy samym sanktuarium. Przy wyjeździe składa się dobrowolną ofiarę do puszki.
Toalety
Toalet jest sporo: np. tuż przy parkingu (obok Domu Pielgrzyma) czy już na terenie Sanktuarium niedaleko bramy od strony parkingu - w obu przy wyjściu składa się dobrowolną ofiarę. Do tego są miejskie toalety w parku przy Jasnogórskich Błoniach.
Z dzieckiem
Ciekawostki i atrakcje dla dzieci opisujemy w specjalnym artykule Jasna Góra z dzieckiem.
Podsumowanie
Jasna Góra to miejsce bogate nie tylko duchowo - jest tu wiele interesujących miejsc, ale trzeba choć chwilkę poświęcić by się o nich dowiedzieć. Mamy nadzieję, że nasz artykuł w tym pomoże. Serdecznie zachęcamy do udostępniania go w mediach społecznościowych, niech Jasna Góra cieszy się licznymi pielgrzymami.
(c) Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstu i/lub zdjęć w całości lub fragmentach zabronione.
